Na Białorusi działalność windykacyjna - w rozumieniu światowej praktyki prawniczej określana jako działalność polegająca na egzekwowaniu należności - w ustawodawstwie nie jest określona i terminu takiego w ustawodawstwie białoruskim nie ma.
W bankach działalność polegającą na egzekwowaniu przeterminowanych należności, czyli de facto działalność windykacyjną prowadzą służby prawnicze, służby monitoringu lub inne komórki utworzone w ramach struktury organizacyjnej banków.
Natomiast dla działalności firm windykacyjnych w rozumieniu praktyki europejskiej, czyli dla utworzenia cywilizowanego rynku odzyskiwania trudnych długów nie ma aktualnie na Białorusi dostatecznych regulacji prawnych.
Ponieważ ten sektor usług nie jest w białoruskim prawie skodyfikowany trudno odnieść tą czy inną firmę do kategorii firm windykacyjnych.
Odzyskiwaniem należności może się na Białorusi zajmować praktycznie każda kancelaria prawna. W zakres działań związanych z odzyskiwaniem należności przez te kancelarie wchodzi przygotowanie dokumentacji dla windykacji należności, prowadzenie postępowań sądowych w zakresie odzyskiwania należności, oraz reprezentacja stron w sądach Republiki Białoruś, w tym zapewnienie wykonywania poleceń sądu w trybie egzekucyjnym.
Z powodu specyfiki białoruskiego ustawodawstwa kancelarie windykacyjne mogą wykorzystywać w swojej działalności tylko jeden schemat pracy z klientem - umowę odpłatnego wykonania usługi. Ogólnie przyjęte w Polsce schematy działalności takie jak wykup długu przez firmę windykacyjną z odpowiednim dyskontem i następnie dochodzenie tej wierzytelności od dłużnika bezpośrednio na rzecz firmy windykacyjnej nie są na Białorusi możliwe. Przyczyną jest białoruskie prawo przewidujące możliwość wykupu wierzytelności tylko przez banki lub inne organizacje finansowo-kredytowe, które z definicji organizacjami windykacyjnymi nie są. Pełnowartościowa działalność w sferze odzyskiwania należności na podstawie umowy odpłatnego wykonania usługi także napotyka trudności. Zwykle kancelarie windykacyjne działają w sferze odzyskiwania należności od osób fizycznych (na rzecz banków, służb komunalnych i mieszkaniowych itd.). Pozwy przeciwko osobom fizycznym rozpatrywane są na Białorusi przez sądy powszechne, a firmy prawnicze zgodnie z licencją, na podstawie której działają, nie mogą reprezentować interesów swoich klientów przed sądami powszechnymi. Mogą to robić tylko adwokaci lub pracownicy etatowi organizacji - powoda. Dlatego w ramach ustawodawstwa białoruskiego firma prawnicza może zaproponować tylko „okrojony" pakiet usług związanych z windykacją należności - usługi zawarcia układu z dłużnikiem za pośrednictwem sądu. Sądowej egzekucji należności od osoby fizycznej białoruskie organizacje windykacyjne oficjalnie prowadzić nie mogą. We wszystkich etapach postępowania sądowego, w tym również w postępowaniu egzekucyjnym wierzyciel może uczestniczyć osobiście lub może być reprezentowany tylko przez adwokata. Z powyższych powodów w praktyce bardziej efektywne może się okazać zatrudnienie prawników, którzy będą zajmować się tylko procesowaniem z dłużnikami, lub negocjowaniem, w trybie przedsądowym lub sądowym, sposobów uregulowania zobowiązania.
Bardzo ograniczone pole działania występuje także w przypadku windykacji należności na zasadzie outsourcingu. W zasadzie ustawodawstwo białoruskie nie daje takiej możliwości. Określona w prawie białoruskim tajemnica bankowa nie zezwala na podawanie informacji o środkach pieniężnych na rachunkach, o numerach rachunków, danych o właścicielu rachunku, rekwizytach i sumach znajdujących się na rachunkach. Firmy prawnicze rekomendują zawierać w umowach kredytowych klauzule o prawie przekazania zadłużenia przez bank osobie trzeciej, ale taki zapis nie rozwiązuje problemu. Działalność w sferze windykacji należności utrudnia także na Białorusi brak odpowiednich przepisów cywilnoprawnych a także karnych, z których można byłoby korzystać przy odzyskiwaniu wierzytelności. Z tego powodu nieuczciwi dłużnicy mają czas na ukrycie lub zbycie majątku. Natomiast zabezpieczenia mienia dłużnika można dokonać tylko na drodze wniesienia pozwu.
Wykup wierzytelności przez firmę windykacyjną jest także mocno utrudniony z powodu ograniczeń natury prawnej. Kancelaria windykacyjna nie może u innych podmiotów wykupić wierzytelności z dyskontem, kompensującym jej ewentualne trudności i ryzyka związane z odzyskaniem tej wierzytelności. Zgodnie z białoruskim prawem wykup wierzytelności z dyskontem jest działalnością faktoringową, a taką działalnością mogą się zajmować tylko banki lub inne organizacje finansowo-kredytowe.
Białoruś prowadzi wstępne prace zmierzające do prawnego uregulowania i utworzenia rynku wierzytelności. W kwietniu 2009 roku odbyło się pierwsze posiedzenie międzyresortowej grupy roboczej, która ma przygotować koncepcję projektu ustawy regulującej zasady działalności firm windykacyjnych na Białorusi.
CADW,